Y Bil Bwyd (Cymru) - Crynodeb o'r Bil

Cyhoeddwyd 18/05/2023 | Amser darllen munudau

Cyflwynwyd y Bil Bwyd (Cymru) fel 'Bil Aelod' ddiwedd y flwyddyn ddiwethaf, yn dilyn llwyddiant Peter Fox yn y balot Bil Aelod.

Nod y Bil yw darparu fframwaith cyffredinol newydd ar gyfer system fwyd well. Ei brif amcan yw integreiddio ystyriaethau economaidd, iechyd, cymdeithasol, addysg ac amgylcheddol i greu dull mwy cynaliadwy a chydlynol o ymdrin â bwyd. Byddai'n deddfu mewn tri phrif faes er mwyn:

cyflwyno 'nodau bwyd': yn cynnwys ‘nod bwyd sylfaenol’ a ‘nodau bwyd eilaidd’ gyda thargedau;
sefydlu Comisiwn Bwyd Cymru i fonitro cynnydd, cynghori Gweinidogion Cymru a chynorthwyo cyrff cyhoeddus mewn perthynas â’u dyletswyddau o dan y Bil;
ei gwneud yn ofynnol i lunio strategaeth fwyd genedlaethol a chynlluniau bwyd lleol.

Mae'r Bil wedi cael ei groesawu gan lawer o randdeiliaid sydd wedi dadlau bod dull presennol Llywodraeth Cymru o ymdrin â bwyd yn anghydlynol.

Cafodd y Bil ei gyfeirio at Bwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig ar gyfer gwaith craffu Cyfnod 1. Er bod y Pwyllgor yn cefnogi amcanion polisi'r Bil yn unfrydol, ni allai ddod i safbwynt unedig ar yr angen am ddeddfwriaeth i gyflawni'r amcanion hynny. Felly nid yw'n darparu argymhelliad i'r Senedd ynghylch a ddylai gytuno ar egwyddorion cyffredinol y Bil. Bydd y Senedd yn trafod yr egwyddorion cyffredinol ac yn pleidleisio arnynt ar 24 Mai 2023.

Mae'r papur briffio newydd hwn gan Ymchwil y Senedd yn crynhoi'r Bil a'r materion a gododd yn ystod gwaith craffu Cyfnod 1.

Mae ein ffeithlun isod yn adnodd i ddeall yr hyn y mae'r Bil yn ei wneud.

Dewis categori:

Dewiswch adran:

Adran 1

Mae adran 1 yn gosod dyletswydd ar gyrff cyhoeddus i hyrwyddo'r nod bwyd sylfaenol a'r nodau bwyd eilaidd.

Adran 2

Mae Adran 2 yn sefydlu'r nod bwyd sylfaenol - "darparu bwyd fforddiadwy, iach, ac sy'n gynaliadwy yn economaidd, yn amgylcheddol ac yn gymdeithasol i bobl Cymru".

Adran 3

Mae adran 3 yn nodi nodau bwyd eilaidd gyda disgrifiadau o dan y penawdau: llesiant economaidd; iechyd a chymdeithasol; addysg; yr amgylchedd; a gwastraff bwyd. Gall Gweinidogion Cymru ddiwygior disgrifiadau ar ôl ymgynghori â Chomisiwn Bwyd Cymru.

Adran 4

Mae adran 4 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru osod targedau ar gyfer pob un o'r nodau bwyd eilaidd a hynny cyn pen dwy flynedd wedi i'r adran hon ddod i rym (sef tri mis ar ôl y Cydsyniad Brenhinol). Rhaid iddynt osod safon fesuradwy a dyddiad targed.

Adran 5

Mae Adran 5 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru ymgynghori wrth osod targedau a rhaid iddynt fod wedi'u hargyhoeddi bod modd cyrraedd y targed.

Adran 6

Mae adran 6 yn gosod dyletswyddau ar Weinidogion Cymru mewn perthynas â'r targedau.

Adran 7

Mae adran 7 yn nodi'r gofynion ar gyfer adolygu'r targedau. Mae hyn yn cynnwys gofyniad i'r adolygiad cyntaf o'r targedau gael eu cwblhau cyn pen pum mlynedd ar ôl i'r adran hon ddod i rym (sef tri mis ar ôl y Cydsyniad Brenhinol). Rhaid cwblhau adolygiadau dilynol cyn pen pum mlynedd ar ôl cwblhau'r adolygiad blaenorol.

Adran 8

Mae Adran 8 yn sefydlu Comisiwn Bwyd Cymru.

Adran 9

Mae Adran 9 yn gosod amcanion Comisiwn Bwyd Cymru - hyrwyddo a hwyluso'r nodau bwyd sylfaenol ac eilaidd / targedau.

Adran 10

Mae Adran 10 yn sefydlu swyddogaethau'r Comisiwn gan gynnwys: datblygu a chynghori ynghylch polisïau bwyd, a goruchwylio / adolygu nodau a thargedau bwyd sy'n gysylltiedig â swyddogaethau'r corff cyhoeddus.

Adran 11

Mae Adran 11 yn cyflwyno'r Atodlen sy'n manylu ar weithrediad y Comisiwn, gan gynnwys ei statws, ei aelodaeth, cyflogau, staff, gwaith mewnol, cyllid, adroddiadau a chyfrifon. Rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori â'r Senedd wrth benodi'r Cadeirydd a'r aelodau.

Adran 12

Mae Adran 12 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru baratoi strategaeth fwyd genedlaethol, gan gynnwys polisïau sy'n hyrwyddo'r nodau sylfaenol ac eilaidd cyn pen dwy flynedd ar ôl i'r adran hon ddod i rym (sef tri mis ar ôl y Cydsyniad Brenhinol).

Adran 13

Mae Adran 13 yn sefydlu'r broses o baratoi'r strategaeth. Rhaid i Weinidogion Cymru ofyn am gyngor y Comisiwn Bwyd Cymru a gallant ofyn am gyngor Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol. Rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori ag arbenigwyr annibynnol / personau priodol eraill a rhoi sylw i wahanol offerynnau rhyngwladol, gan gynnwys Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn.

Adran 14

Mae Adran 14 yn disgrifio effaith y strategaeth. Rhaid i gyrff cyhoeddus roi sylw i'r strategaeth fwyd wrth arfer swyddogaethau sy'n ymwneud â nodau a thargedau bwyd.

Adran 15

Mae Adran 15 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gyflwyno adroddiad ar effeithiolrwydd y strategaeth fwyd genedlaethol ('cyn gynted ag y bo'n ymarferol' ddwy flynedd ar ôl cyhoeddi'r strategaeth).

Adran 16

Mae Adran 16 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru adolygu'r strategaeth fwyd genedlaethol bob pum mlynedd a'i hadolygu pan fo hynny'n briodol yn eu barn nhw.

Adran 17

Mae Adran 17 yn ei gwneud yn ofynnol i bob corff cyhoeddus (awdurdodau lleol a byrddau iechyd lleol ond nid Gweinidogion Cymru) baratoi cynllun bwyd lleol cyn pen dwy flynedd ar ôl i'r adran hon ddod i rym (sef tri mis ar ôl Cydsyniad Brenhinol).

Adran 18

Mae Adran 18 yn sefydlu'r broses ar gyfer p aratoi cynlluniau bwyd lleol. Gall cyrfff cyhoeddus ymgynghori â Chomisiwn Bwyd Cymru, Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol ac unigolion priodol eraill a rhaid iddynt roi sylw i'r strategaeth fwyd genedlaethol.

Adran 19

Mae Adran 19 yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus roi sylw i'w cynllun bwyd wrth arfer swyddogaethau sy'n ymwneud â'r nodau a'r targedau bwyd.

Adran 20

Mae Adran 20 yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus gyflwyno adroddiad ar effeithiolrwydd eu cynllun bwyd lleol ('cyn gynted ag y bo'n ymarferol' ddwy flynedd ar ôl cyhoeddi'r cynlluniau lleol).

Adran 21

Mae Adran 21 yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus adolygu eu cynlluniau bwyd lleol bob pum mlynedd, a'u hadolygu pan fo hynny'n briodol yn eu barn nhw.

Adran 22

Mae Adran 22 yn diffinio 'corff cyhoeddus' fel Gweinidogion Cymru, awdurdodau lleol a byrddau iechyd lleol. Gall Gweinidogion Cymru ddiwygio'r rhestr hon ar ôl ymgynghori â Chomisiwn Bwyd Cymru a phersonau priodol eraill, ond ni allant dynnu eu hunain oddi arni. Rhaid i ychwanegiadau arfer "swyddogaethau o natur gyhoeddus".

Adran 23

Mae Adran 23 yn cadarnhau bod y pŵer i wneud rheoliadau yn arferadwy drwy offeryn statudol, gan ddefnyddio'r weithdrefn gadarnhaol.

Adran 24

Mae adran 24 yn darparu ar gyfer dehongli termau yn y Bil.

Adran 25

Mae Adran 25 yn darparu ar gyfer cychwyn (dri mis yn dilyn y Cydsyniad Brenhinol).

Adran 26

Mae Adran 26 yn darparu ar gyfer enw byr y Bil.

Erthygl gan Dr Katy Orford, Ymchwil y Senedd, Senedd Cymru

#AmaethyddiaethCoedwigaethaBwyd

Pynciau

Amaethyddiaeth, Coedwigaeth a Bwyd