Lleihau'r ôl-groniad o ran rhestrau aros y GIG

Ym mis Ebrill 2022, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru gynllun i drawsnewid a moderneiddio gofal a gynlluniwyd, gyda’r nod o leihau rhestrau aros.

Gan gydnabod bod delio ag ôl-groniadau mewn gofal arferol yn cymryd amser, ymrwymodd Llywodraeth Cymru i’r pum uchelgais allweddol a ganlyn:

• Uchelgais 1: Neb i aros mwy na blwyddyn am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf erbyn diwedd 2022
• Uchelgais 2: Dileu arhosiadau sy’n fwy na dwy flynedd ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn mis Mawrth 2023
• Uchelgais 3: Dileu arhosiadau sy’n fwy na blwyddyn ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn gwanwyn 2025
• Uchelgais 4: Cyflymu profion ac adroddiadau diagnostig i wyth wythnos ac i 14 wythnos ar gyfer ymyriadau therapi erbyn gwanwyn 2024.
• Uchelgais 5: Sicrhau diagnosis a thriniaeth canser o fewn 62 diwrnod i 80 y cant o bobl erbyn 2026

Mae Ymchwil y Senedd wedi bod yn monitro’r cynnydd sy’n cael ei wneud i gyflawni’r uchelgeisiau hyn, gan ddarparu diweddariadau rheolaidd ac adroddiadau bob tymor i Bwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol y Senedd.

Hyd yn hyn, nid yw Llywodraeth Cymru wedi cyflawni’r un o'i huchelgeisiau.

A fydd Llywodraeth Cymru yn gwireddu ei huchelgeisiau?

Cyhoeddir data ar amseroedd aros y GIG bob mis ar StatsCymru. Mae’r data yn dangos nifer y llwybrau cleifion yn hytrach na nifer y cleifion, a gall un claf fod ar sawl llwybr. Mae pob llwybr yn cynnwys yr amser ers i glaf gael ei atgyfeirio gan feddyg teulu neu ymarferydd meddygol arall i’r ysbyty ar gyfer triniaeth gan y GIG yng Nghymru. Mae hyn yn cynnwys amser a dreulir yn aros am apwyntiadau ysbyty, profion, sganiau neu driniaethau eraill y gall fod eu hangen cyn triniaeth.

Mae’r data’n dangos nifer y llwybrau cleifion lle mae’r arhosiad yn hwy na 53 wythnos yn hytrach nag arosiadau hwy na blwyddyn, a nifer y bobl sy’n aros yn hwy na 105 wythnos yn hytrach nag aros yn hwy na dwy flynedd. Mae’r graffiau isod yn dangos data o fis Ionawr 2020 hyd at y dyddiad diweddaraf sydd ar gael.

Cliciwch ar y blychau i weld uchelgeisiau eraill Uchelgais 1: Neb i aros mwy na blwyddyn am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf erbyn diwedd 2022 Ym mis Mai 2024, roedd 70,299 o lwybrau cleifion yn aros dros 53 wythnos (mwy na blwyddyn) am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf. Ffynhonnell: StatsCymru, Llwybrau cleifion sy'n aros i ddechrau triniaeth yn ôl mis, wythnosau wedi'u grwpio a cham y llwybr Uchelgais 2: Dileu nifer y bobl sy'n aros am fwy na dwy flynedd ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn mis Mawrth 2023 Ym mis Mai 2024, roedd 5,376 o lwybrau cleifion yn aros dros 105 wythnos (mwy na dwy flynedd) am driniaethau trawma ac orthopedig, roedd 3,878 yn aros am driniaeth ar y offthalmoleg, ac roedd 3,045 yn aros am clustiau, trwyn a gwddf. Ffynhonnell: StatsCymru, Llwybrau cleifion sy'n aros i ddechrau triniaeth fesul mis, wythnosau wedi'u grwpio a swyddogaeth driniaeth, Ionawr 2021 ymlaen Uchelgais 3: Dileu nifer y bobl sy'n aros am fwy na blwyddyn ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn gwanwyn 2025 Ym mis Mai 2024, roedd 32,694 o lwybrau cleifion yn aros dros 53 wythnos (mwy na blwyddyn) am driniaethau offthalmoleg, 29,608 am trawma ac orthopedig, a 19,028 ar gyfer triniaethau llawfeddygaeth gyffredinol. Ffynhonnell: StatsCymru, Llwybrau cleifion sy'n aros i ddechrau triniaeth fesul mis, wythnosau wedi'u grwpio a swyddogaeth driniaeth, Ionawr 2021 ymlaen Uchelgais 4: Cynyddu cyflymder profion diagnostig ac adrodd i wyth wythnos ac 14 wythnos ar gyfer ymyriadau therapi erbyn gwanwyn 2024 Ym mis Mai 2024, roedd 40,381 o lwybrau cleifion yn aros wyth wythnos neu’n hwy am wasanaethau diagnostig. Roedd 5,845 ychwanegol o lwybrau cleifion yn aros 14 wythnos neu’n hwy am wasanaethau therapi. Ffynhonnell: StatsCymru, Amseroedd aros gwasanaeth diagnostig a therapi Uchelgais 5: Diagnosis a thriniaeth canser i ddigwydd o fewn 62 diwrnod ar gyfer 80 y cant o bobl erbyn 2026 Ym mis Mai 2024, 55.4% oedd canran y bobl â diagnosis o ganser a oedd wedi dechrau eu triniaeth ddiffiniol gyntaf o fewn 62 diwrnod i’r pwynt y cafodd canser ei amau gyntaf. Ffynhonnell: StatsCymru, Llwybr amheuaeth o ganser (llwybrau caeedig): Nifer y cleifion a israddiwyd, a ddechreuodd eu triniaeth, a gafodd eu trin, a gafodd eu trin o fewn 62 diwrnod i’r amheuaeth gyntaf o ganser, yn ôl bwrdd iechyd lleol, safle’r canser, grŵp oedran, rhyw, mesur a mis.

Erthygl gan Sarah Hatherley, Helen Jones a Joe Wilkes, Ymchwil y Senedd, Senedd Cymru