Amseroedd Aros y GIG yng Nghymru – Olrhain cynnydd a blaenoriaethau o ran polisi

Mae lleihau amseroedd aros yn fater hollbwysig i etholwyr, clinigwyr a llunwyr polisi fel ei gilydd. Gall arosiadau hir ohirio diagnosis, ymestyn dioddefaint, a chynyddu'r pwysau ar wasanaethau brys. Nod y data isod yw cefnogi gwaith craffu a dadl wybodus, ac mae’n helpu'r Senedd a'r cyhoedd i ddeall maint yr her, a chyfeiriad y daith.

Mae'r data'n cyflwyno trosolwg gweledol o amseroedd aros y GIG yng Nghymru, ac yn canolbwyntio ar gynnydd yn ôl pump uchelgais allweddol Llywodraeth Cymru ar gyfer adferiad gofal wedi'i gynllunio, fel y nodir yn ei gynllun trawsnewid 2022:

• Uchelgais 1: Neb i aros mwy na blwyddyn am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf erbyn diwedd 2022
• Uchelgais 2: Dileu arhosiadau sy’n fwy na dwy flynedd ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn mis Mawrth 2023
• Uchelgais 3: Dileu arhosiadau sy’n fwy na blwyddyn ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn gwanwyn 2025
• Uchelgais 4: Cyflymu profion ac adroddiadau diagnostig i wyth wythnos ac i 14 wythnos ar gyfer ymyriadau therapi erbyn gwanwyn 2024.
• Uchelgais 5: Sicrhau diagnosis a thriniaeth canser o fewn 62 diwrnod i 80 y cant o bobl erbyn 2026

Mae'r graffiau isod yn dangos data misol ar lwybrau cleifion o fis Ionawr 2020 hyd at y ffigurau diweddaraf sydd ar gael. Mae llwybr claf yn cynrychioli'r daith o’i atgyfeiriad at y driniaeth. Un pwynt pwysig yw, y gall un claf fod ar sawl llwybr gofal, felly nid yw'r ffigurau'n cynrychioli cleifion unigol.

Cyhoeddir data ar amseroedd aros y GIG bob mis ganStatsCymru.

Mae Llywodraeth Cymru bellach yn cyhoeddi data dros dro, sy’n caniatáu i rai targedau gael eu hadrodd tua mis yn gynharach nag o'r blaen — gan felly leihau'r oedi blaenorol o saith wythnos. Gan mai data dros droyw’r rhain, ac yn destun adolygiadau, nid ydynt wedi'u cynnwys yn y graffiau isod.

Cliciwch ar y blychau i weld uchelgeisiau eraill Uchelgais 1: Neb i aros mwy na blwyddyn am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf erbyn diwedd 2022 Ym mis Awst 2025, roedd 71,709 o lwybrau cleifion yn aros dros 53 wythnos (mwy na blwyddyn) am eu hapwyntiad claf allanol cyntaf. Ffynhonnell: StatsCymru, Llwybrau aros 26 wythnos, 36 wythnos, blwyddyn a dwy flynedd, o fis Medi 2011 ymlaen Uchelgais 2: Dileu nifer y bobl sy'n aros am fwy na dwy flynedd ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn mis Mawrth 2023 Ym mis Awst 2025, roedd 2,129 o lwybrau cleifion yn aros dros 105 wythnos (mwy na dwy flynedd) am driniaethau trawma ac orthopedig, roedd 1,464 yn aros am driniaeth ar y offthalmoleg, ac roedd 1,458 yn aros am llawfeddygaeth gyffredinol. Ffynhonnell: StatsCymru, Atgyfeiriadau i lwybrau triniaeth yn aros i ddechrau triniaeth, Awst 2024 ymlaen Uchelgais 3: Dileu nifer y bobl sy'n aros am fwy na blwyddyn ar gyfer y rhan fwyaf o arbenigeddau erbyn gwanwyn 2025 Ym mis Awst 2025, roedd 31,149 o lwybrau cleifion yn aros dros 53 wythnos (mwy na blwyddyn) am driniaethau trawma ac orthopedig, 29,392 am offthalmoleg, a 17,279 ar gyfer triniaethau llawfeddygaeth gyffredinol. Ffynhonnell: StatsCymru, Atgyfeiriadau i lwybrau triniaeth yn aros i ddechrau triniaeth, Awst 2024 ymlaen Uchelgais 4: Cynyddu cyflymder profion diagnostig ac adrodd i wyth wythnos ac 14 wythnos ar gyfer ymyriadau therapi erbyn gwanwyn 2024 Ym mis Awst 2025, roedd 46,678 o lwybrau cleifion yn aros wyth wythnos neu’n hwy am wasanaethau diagnostig. Roedd 4,837 ychwanegol o lwybrau cleifion yn aros 14 wythnos neu’n hwy am wasanaethau therapi. Ffynhonnell: StatsCymru, Gwasanaethau diagnostig: amseroedd aros llwybr, wythnosau aros wedi'u grwpio, Hydref 2009 ymlaen, Gwasanaethau therapi: amseroedd aros llwybr, wythnosau aros wedi'u grwpio, Hydref 2009 ymlaen Uchelgais 5: Diagnosis a thriniaeth canser i ddigwydd o fewn 62 diwrnod ar gyfer 80 y cant o bobl erbyn 2026 Ym mis Awst 2025, 61.8% oedd canran y bobl â diagnosis o ganser a oedd wedi dechrau eu triniaeth ddiffiniol gyntaf o fewn 62 diwrnod i’r pwynt y cafodd canser ei amau gyntaf. Ffynhonnell: StatsCymru, Amseroedd aros canser: cleifion sy'n dechrau triniaeth a chleifion sy'n cael gwybod nad oes ganddynt ganser, Mehefin 2019 ymlaen

Erthygl gan Sarah Hatherley, Helen Jones a Joe Wilkes, Ymchwil y Senedd, Senedd Cymru